ბრონქიოლიტი არის ფილტვების მცირე სასუნთქი გზების ანთება. მწვავე ბრონქიოლიტი განპირობებულია ვირუსული ინფექციით, რომელიც ჩვეულებრივ გავლენას ახდენს ორ წლამდე ასაკის ბავშვებზე. ცხელება, ხველა, სურდო, ხიხინი და სუნთქვის გაძნელება გავრცელებული სიმპტომებია. მძიმე შემთხვევებში შეიძლება გამოვლინდეს ნესტოების დაბერვის, გრუნტინგის ან გულმკერდის რეტრაქციის ნიშნები სუნთქვის დროს. თუ ბავშვი ვერ იკვებება სათანადოდ, შესაძლოა გამოვლინდეს დეჰიდრატაციის ნიშნები.
ქრონიკული ბრონქიოლიტი არის ზოგადი ტერმინი, რომელიც გამოიყენება მოზრდილებში მცირე სასუნთქი გზების დაავადებისთვის, განსაკუთრებით ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების დროს.
მწვავე ბრონქიოლიტი, როგორც წესი, არის რესპირატორული სინციტიალური ვირუსით (შემთხვევების 72%) ან ადამიანის რინოვირუსით (შემთხვევების 26%) ინფიცირების შედეგი. დიაგნოზი ძირითადად ემყარება სიმპტომებს. ისეთი კვლევები, როგორიცაა გულმკერდის რენტგენი ან ვირუსული ტესტირება, ჩვეულებრივ არ არის საჭირო.
ბრონქიოლიტი და RSV
ბრონქიოლიტი ჩვეულებრივ გამოწვეულია რესპირატორული სინციტიალური ვირუსით (RSV). RSV არის უაღრესად გადამდები ვირუსი, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს მძიმე დაავადება მცირეწლოვან ბავშვებში, განსაკუთრებით ჩვილებში და დაქვეითებული იმუნური სისტემის მქონე პირებში. ბრონქიოლიტის სიმპტომებია ხიხინი, ხველა, სწრაფი სუნთქვა და სუნთქვის გაძნელება. მკურნალობა ძირითადად დამხმარეა, საჭიროების შემთხვევაში სითხისა და ჟანგბადის მიწოდება და სიმპტომების შესამსუბუქებელი მედიკამენტები. პრევენცია მოიცავს ხელების ხშირ დაბანას, ინფიცირებულ პირებთან მჭიდრო კონტაქტის თავიდან აცილებას და RSV-ის საწინააღმდეგო ვაქცინაციას. (იხილეთ RSV დააწკაპეთ აქ)
სპეციფიკური მკურნალობა არ არსებობს. ზოგადად საკმარისია სიმპტომური მკურნალობა სახლში. ხანდახან საჭიროა საავადმყოფოში ჟანგბადის მიღება, კვებით მხარდაჭერა ან ინტრავენური სითხეები. საეჭვო მტკიცებულება არსებობს ნებულაიზებული ჰიპერტონულ ფიზიოლოგიურ ხსნარის შესახებ. ანტიბიოტიკების, ანტივირუსული საშუალებების, ბრონქოდილატატორების ან ნებულაიზირებული ეპინეფრინის მტკიცებულება ასევე არ არის დადასტურებული.
დროის გარკვეულ მონაკვეთში ორ წლამდე ასაკის ბავშვების დაახლოებით 10%-დან 30%-მდე ავადდება ბრონქიოლიტით. ეს ჩვეულებრივ ხდება ზამთარში და ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში. ეს არის ერთ წელზე ნაკლები ასაკის ადამიანების ჰოსპიტალიზაციის წამყვანი მიზეზი შეერთებულ შტატებში. სიკვდილის რისკი საავადმყოფოში მოთავსებულთა შორის არის დაახლოებით 1%-ია.
ნიშნები და სიმპტომები
ბრონქიოლიტი, როგორც წესი, ვლინდება ორ წლამდე ასაკის ბავშვებში და ხასიათდება რესპირატორული სიმპტომების ერთობლიობით, რომელიც მოიცავს: ცხელებას, რინორეას, ხველას, ხიხინს, ტაქიპნოეს და ნესტოების დაბერვას, ან გრუნტინგს, რომელიც პირველ სამ დღეში ვითარდება. ხიხინი ტიპიურია სტეტოსკოპით გულმკერდის მოსმენისას. ბავშვს ასევე შეიძლება ჰქონდეს სუნთქვის ხანმოკლე პაუზები, რომელიც ცნობილია როგორც აპნოე. სასუნთქი გზები ხშირად რჩება მგრძნობიარე მწვავე ავადმყოფობის შემდეგ რამდენიმე კვირის განმავლობაში, რაც იწვევს განმეორებით ხველას და ხიხინს.
მწვავე დაავადების ზოგიერთი სიმპტომია:
- გაძლიერებული მუშაობა სუნთქვისთვის (დამხმარე კუნთების გამოყენება ჩასასუნთქად, ნეკნებისა და მკერდის ძვლის რეტრაქცია, ტრაქეის გადანაცვლება)
- გულმკერდის მწვავე რეცესია (ჰუვერის ნიშანი)
- ცხვირის ნესტოების დაბერვა და/ან გრუნტინგი
- გახშირებული სუნთქვა
- ჰიპოქსია (ჟანგბადის დაბალი დონე)
- ციანოზი (მოლურჯო კანი)
- ლეთარგია და დაქვეითებული აქტივობა.
- ცუდი კვება (ჩვეულებრივი სითხის ნახევარზე ნაკლები წინა 24 საათის განმავლობაში)
- სუნთქვის შეწყვეტის ისტორია
რისკ ფაქტორები
ბავშვებს ემუქრებათ მძიმე რესპირატორული დაავადების პროგრესირების რისკი, თუ მათ აქვთ შემდეგი დამატებითი ფაქტორებიდან რომელიმე:
- ნაადრევი ჩვილი (გესტაციური ასაკი 37 კვირაზე ნაკლები)
- მცირე ასაკი ავადმყოფობის დაწყებისას (3 თვეზე ნაკლები ასაკი)
- თანდაყოლილი გულის დაავადება
- იმუნოდეფიციტი
- ფილტვების ქრონიკული დაავადება
- ნევროლოგიური დარღვევები
- თამბაქოს კვამლის ზემოქმედება
მკურნალობა
ბრონქიოლიტის თერაპია ჩვეულებრივ მოიცავს დამხმარე მკურნალობას, როგორიცაა:
- ბევრი სითხე
- დატენიანება
- ტკივილის შემსუბუქება (მაგ. აცეტამინოფენი)
- გართულებების მონიტორინგი.
- ოქსიგენოთერაპია
მძიმე შემთხვევებში, შეიძლება საჭირო გახდეს ჟანგბადის თერაპია. ნებულაიზირებული ბრონქოდილატორები და კორტიკოსტეროიდები არ არის რეკომენდებული ბრონქიოლიტის რუტინული თერაპიის სახით.
ჟანგბადის თერაპია, რომელიც გულისხმობს პაციენტისთვის დამატებითი ჟანგბადის მიწოდებას, შეიძლება საჭირო გახდეს ბრონქიოლიტის მძიმე შემთხვევებში სუნთქვის გაძნელების შესამსუბუქებლად. ჟანგბადის კონცენტრატორი არის მოწყობილობა, რომელიც ატმოსფერულ ჰაერს ჟანგბადით მდიდარ ჰაერად აკონცენტრირებს და ხშირად გამოიყენება სახლის პირობებში ჟანგბადის
